Réfractions, recherches et expressions anarchistes
Slogan du site
Descriptif du site
Maatschappelijke Ineenstorting En Collapsologie. Woede Als Ontsteking Voor Transitie ?
"Réfractions" nummer 44 - Thom Holterman
Article mis en ligne le 25 août 2020

Libertaire orde - 09/08/2020

[Réfractions nr. 44 -2020


Maatschappelijke Ineenstorting En Collapsologie. Woede Als Ontsteking Voor Transitie ?

De instorting heet nabij. Het is afgelopen met de zonnige dagen. ‘Vijf voor twaalf’ wordt het ook genoemd. Allerlei theorieën worden er rond die visionaire uitspraken gedaan. Ze vallen samen in de collapsologie : maatschappelijke instorting als gevolg van klimatologische en ecologische chaos (van : to collapse, instorten). Marxisten hanteren een ‘pedagogie van de catastrofe’, al zo’n 150 jaar, over de ineenstorting van het kapitalisme. Er is nog steeds een wachten op…

Wat heeft een studieus anarchistisch tijdschrift als het halfjaarlijkse Réfractions daarover te zeggen ? In het dossier over de instorting, de collapsologie, laat het haar gedachten gaan. Dat gebeurt onder de titel ‘Stormwaarschuwing : het einde der dagen ?’, zoals geschreven op de voorkant van het voorjaarsnummer van Réfractions (nr. 44, 2020). Je ziet daar ook Sisyfus aan het werk. [ThH]


Collapsologie onder de loep

De collapsologie, de leer van de ineenstorting, doet heldere constateringen, maar laat ook veel in het vage. Moet je bijvoorbeeld niet een verschil maken tussen de ineenstorting van het ecosysteem en de ineenstorting van het kapitalisme, vraagt een redactieteam van Réfractions zich af. Doet een ineenstorting zich als proces voor of geschiedt dat instorten als een plotselinge onomkeerbare omwenteling ? Kan de anticipatie op het onvermijdbare misschien als bron dienen van handelen en hoe dan ?

Met het oog op dit soort vragen denkt het redactieteam stof te vinden om antwoorden te formuleren. Een hele anarchistische erfenis staat ten slotte ter beschikking, meent het team. Die erfenis is sinds Kropotkin, Reclus, naast Thoreau opgebouwd als een libertaire inspiratie met onverbrekelijke banden tussen de menselijke samenleving en de vitale levensruimte (‘het milieu’). Door op deze bronnen te steunen, dwingt dat het team afstand te nemen van de stormwaarschuwing, die zich richt op de nabije toekomst. ‘Wij geven ons daarmee de tijd om na te denken’, schrijft het. Het dossier is om die reden als volgt opgebouwd.

Met twee teksten wordt het discours over de instorting geopend. Die plaatsen dit in de geschiedenis van de radicale ecologische bewegingen van de jaren 1960-1970. De Amerikaan David Watson, die al vanaf de tweede helft van de jaren 1960 medewerker is van het Amerikaanse anarchistische kwartaalblad Fifth Estate, doet verslag van de nieuwe ecologische activisten die de praktisch verloren gegane stad Detroit (USA) op een aantal plekken nieuw leven wisten in te blazen. De andere auteur, Toni Garcia, alias José Ardillo, toont minder inschikkelijkheid : zodra je de collapsologie serieus neemt dan ben je met je anarchisme verloren, in ieder geval met het revolutionaire deel ervan.

de rest-